„Widziałem przyszłość” – 2021 Rokiem Lema! Festiwal Sacrum Profanum włącza się w obchody setnej rocznicy urodzin Stanisława Lema. Muzyka nieraz była przedmiotem opisu w prozie Lema – zawsze inna, eksperymentalna, nowoczesna. W roku poświęconym tej niezwykłej postaci obok wydarzeń literackich, naukowych czy filozoficznych nie może też zabraknąć propozycji muzycznych! Na Sacrum Profanum przygotowaliśmy aż dwa programy z premierowymi kompozycjami. Interpretacji literackich utworów Lema podjęli się arcyciekawi polscy kompozytorzy i kompozytorki dwóch pokoleń.
W kompozycji Lo firgai. Maska Alek Nowak mierzy się z tytułowym opowiadaniem o niedoskonałości stworzenia, transgresji i dualizmie. Libretto tego monodramu zostało przetłumaczone na uniwersalny język lożbański, który ma służyć nie tylko do komunikacji między ludźmi, ale też między ludźmi i maszynami. Utwór powstał w ramach projektu The Science of Fiction na zamówienie Instytutu Adama Mickiewicza dla Klangforum Wien. Kompozytor pisał go z myślą o Joannie Freszel i to właśnie tę sopranistkę usłyszymy u boku Spółdzielni Muzycznej contemporary ensemble, krakowskiego zespołu, który konsekwentnie wspieramy i bez kompleksów stawiamy festiwal na lokalnym potencjale. W programie znalazły się także utwory Żanety Rydzewskiej i Mikołaja Laskowskiego, wyłonione w konkursie na kompozycje „lemowskie” zorganizowanym przez IAM i wiedeński zespół, którego jurorami było dwoje wybitnych kompozytorów: Agata Zubel i Georg Friedrich Haas. Utwory Rydzewskiej i Laskowskiego powstały z inspiracji odpowiednio ,,Powrotem z gwiazd” i „Fiaskiem” Lema, a ich światowa prapremiera odbyła się w lipcu 2021 roku w Wiedniu.
Punktem wyjścia dla Musikalisches Opfer #2 Peszata jest refleksja Lema nad możliwościami „stwarzania” rzeczywistości w żaden sposób nieodróżnialnej od tej, która nas otacza (Summa Technologiae): „W przypadku rzeczywistości sztucznych/wirtualnych mamy do czynienia ze złudzeniem doskonałym. Lem określa wspomniany proces terminem fantomatyka – tj. kreowaniem sytuacji, w której nie istnieją wyjścia ze świata fikcji w świat realny. W swym utworze próbuję zobrazować człowieka »pomiędzy« rzeczywistościami. Pomiędzy tym, co realne i wydarza się na scenie, a tym, co wirtualne i widoczne dla odbiorcy w warstwie wideo” – mówi kompozytor.
Piotr Peszat – Musikalisches Opfer #2 na wiolonczelę solo, zespół kameralny, live electronics i live video (2021) 20’ (światowe prawykonanie)
Mikołaj Laskowski – Fiasco na zespół i elektronikę (2021) 12’
Żaneta Rydzewska – to my stars na 12 instrumentów (2021) 12’ (polska premiera)
Aleksander Nowak – Lo firgai. Maska. Monodram na sopran i kameralny zespół instrumentalny (2021) 35’
Wykonawcy:
• Joanna Freszel – sopran
• Spółdzielnia Muzyczna contemporary ensemble
Projekt jest realizowany we współpracy z Instytutem Adama Mickiewicza, a przedstawiane na nim utwory zostały zamówione przez Instytut Adama Mickiewicza w ramach filaru programowego ,,Lem i myślenie o przyszłości”. W ramach filaru odbyły się również dwa spektakle taneczne we współpracy z festiwalem ImPulsTanz oraz Klangforum Wien. W tym roku planowane są kolejne wydarzenia, zarówno muzyczne, jaki i w obszarze sztuk wizualnych.