Trzecia edycja kompozytorsko-wykonawczego projektu Spółdzielni Muzycznej Contemporary Ensemble. Niezmiennie jego głównym założeniem jest współpraca między twórcami i instrumentalistami – otwarta, inspirująca obie strony oraz nakierowana na to, co w sztuce nowe, wyłaniające się na horyzoncie.
Tym razem krakowski zespół postanowił wyjść twórcom naprzeciw, proponując temat ekologii, przyszłości życia na ziemi i adaptacji do zmieniających się warunków. Punktem odniesienia dla nowych utworów trojga finalistów PLAYGROUND – Ilony Perger, Iana Mikyski i Lautaro Figueroa Balcarce stał się utwór Birdsongs Rafała Ryterskiego.
Nota Rafała Ryterskiego:
Zmiana. Adaptacja. Przepływ. Są to słowa-klucze, którymi posługuje się utwór Birdsongs. Ptasie migracje są tu traktowane jako metafora, lustro któremu przygląda się człowiek, zarówno jako indywidualna osoba jak i gatunek. Tak jak ptaki, w nas także wpisana jest ciągła zmiana wynikająca z potrzeby zachowania równowagi. W Birdsongs niezwykle istotny jest aspekt sceniczny dzieła – wykonawcy wykonują niejako ścieżkę dźwiękową do wideo, które jest sfabrykowanym dokumentem przyrodniczym. Dramaturgia całości oparta jest przede wszystkim na ciągłym przepływie uważności pomiędzy wideo, muzykami, dźwiękami elektronicznymi a głosami lektorów, splecionymi w nierozerwalną całość. Treść tego dzieła wynika ze zderzeń jego poszczególnych elementów, poprzez zestawianie kontekstów. Birdsongs to nie tylko utwór muzyczny – to dzieło multimedialne, jakkolwiek wzniośle to brzmi.
Nota Ilony Perger:
Nie piszesz utworu o wielkim filozoficznym znaczeniu natury – tylko o grzybach. (Myślisz, że coś znajdziemy?)”. „Grzyby symbolizują łączność między jednostką a zbiorowością, co jest kluczowym aspektem naszej niezbędnej transformacji w przyszłym społeczeństwie.
Nota Lautaro Figueroa Balcarce:
Lament lub lamentacja to głębokie wyrażenie żalu, często w formie poezji lub pieśni. Żal ten najczęściej wynika z żałoby lub poczucia straty. Lamenty mogą być również wyrażane werbalnie, gdzie uczestnicy opłakują coś, czego żałują, lub kogoś, kogo utracili. Zazwyczaj towarzyszą im zawodzenie, jęki i/lub płacz. (Wikipedia 2024)
Nota Iana Mikyski:
Jedną z inspiracji do mojego utworu jest książka Jamesa Bridla z 2022 roku, Ways of Being, w której autor opowiada się za szerszą i bardziej inkluzywną koncepcją inteligencji, taką, która może obejmować inteligentne zachowania zwierząt, roślin i maszyn. Omawia on »wspólne Umwelt« między różnymi inteligencjami: przestrzenie, w których możemy się spotkać, zrozumieć i wyobrażać – jak rośliny słyszą owady, jak drzewa rozmawiają ze sobą, jak mózg ośmiornicy jest rozłożony wzdłuż jej macki. Bridle przywołuje również fizyczkę kwantową Karen Barad i jej koncepcję intra-akcji, która zastępuje interakcję między stabilnymi ciałami emergentną intra-akcją między niestabilnymi bytami, w ramach której wszystko jest konstytuowane jako powstawanie.
W tym utworze mieszane i łączone rzeczywistości obejmują rzeczywistość sali koncertowej i jej wysoko rozwinięte instrumenty muzyczne, nagrania terenowe (wszystkie wykonane na Wzgórzu Petřín, prototypowym siedlisku naturalno-miejskim niedaleko mojego domu w Pradze), które obejmują zarówno dźwięki naturalne, jak i mechaniczne, różne sygnały elektromagnetyczne (głównie zakłócenia komunikacyjne) oraz ciszę. Czas trwania (później rozwijający się w rytm) służy jako element jednoczący te światy, z ustalonymi proporcjami części „taśmy” służącymi jako tło dla decyzji podejmowanych na żywo przez muzyków. Czas trwania jest również głównym punktem koncentracji muzyków przez większość utworu. Słowo „pomiędzy” w tytule odnosi się zarówno do tego mieszania się światów i domen, jak i do buddyjskiej koncepcji Środkowej Drogi, podkreślającej siunjatę (śūnyatā) – sanskryckie słowo zazwyczaj tłumaczone jako „pustka”, które być może lepiej oddaje angielskie “boundlessness” („bezgraniczność”), “groundlessness”(„brak ugruntowania”) lub “in-between-ness”(„stan pomiędzy).
Rafał Ryterski – Birdsongs na zespół i elektronikę (2023) 30’ [premiera polska]
Ilona Perger – Mycelia na zespół, wideo i taśmę (2024) [premiera światowa]
Lautaro Figueroa Balcarce – Lamento na amplifikowany oktet, elektronikę i wideo (2024) [premiera światowa]
Ian Mikyska – Between na zespół i elektronikę (2024) [premiera światowa]
Spółdzielnia Muzyczna contemporary ensemble
Miejsce: Ośrodek Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora Cricoteca, ul. Nadwiślańska 2/4
