Wiele mówi się o tym, że muzyka współczesna zatraciła swoją komunikatywność, jest wyobcowana. Trafia do nielicznych odbiorców i nie potrafi przyciągnąć do siebie nowej publiczności, bo posługuje się zbyt skomplikowanym językiem. Próbowano temu zaradzić na wiele sposobów, na przykład zapraszając wielkie gwiazdy muzyki niezależnej do reinterpretacji szlagierów muzyki nowej. Efekty bywają dyskusyjne i może lepiej się nad nimi nie rozwodzić. Tym bardziej że przychodzą mi do głowy dwa całkiem niezłe pomysły.

Pierwszy z nich to zaproszenie doświadczonych muzyków. I nie mówię o kilkunastu latach występów na scenie. Celowałbym raczej w pół wieku, tak jak w przypadku Warsztatu Muzycznego, który powstał w 1963 roku. Na Sacrum Profanum zespół wystąpi w składzie: Zygmunt Krauze, Czesław Pałkowski, Edward Borowiak, Witold Gałązka. Obserwowanie starszych muzyków bywa o wiele ciekawsze od słuchania najsprawniejszych młodych wirtuozów. Artysta zżyty ze swoim instrumentem od kilkudziesięciu lat nosi w sobie jakąś tajemnicę (historię przyjaźni człowieka ze sztuką?).

Artyści z Warsztatu Muzycznego wykonają Soundscape (1974) Zygmunta Krauzego dla 4 solistów grających na 4 cytrach, 4 melodikach, 8 fletach prostych, 8 dzwonkach owczych, 8 kieliszkach, 8 organkach, którym towarzyszy taśma z nagraniami śpiewów i głosów zwierząt. Później w wersji re-rooted, powtórnie zakorzenionej, odnosząc się do kultury chłopskiej i „ludowego charakteru gry”, utwór wykonają skrzypkowie z Radical Polish Ansambl pod wodzą Macieja Filipczuka.

Drugim sposobem na odzyskanie kontaktu z muzyką nową, który przyszedł mi do głowy, jest właśnie odświeżenie dość zbutwiałego wykonawstwa muzyki współczesnej jakąś inną tradycją. Na przykład polską muzyką tradycyjną: mazurkami i swobodną, improwizującą formą. Muzycy RPA uczyli się swojego fachu jeżdżąc po wsiach, wyszukując tam muzykantów, którzy mogli przekazać im wiedzę o tym, jak grano dawniej: 30, 50 albo 100 lat temu. Grając, potrafią wczuć się w rytm muzyki, której sekret nie kryje się w partyturze, ale w samej naturze dźwięku.

Radical Polish Ansambl prawykona także dwa utwory zamówione przez Sacrum Profanum i Bôłt Records.

W skomponowanym przez Agnieszkę Stulgińską Weselu – Inicjacji (2018) do ludowo-współczesnej grupy dołączą doskonałe śpiewaczki: Olga Kozieł, Maniucha Bikont, Ewa Grochowska i i Jagna Knittel. Kompozytorka przysłuchuje się kurpiowskim pieśniom weselnym. Dlaczego bywają takie smutne? Co przeżywały kobiety na dawnej polskiej wsi, jak wyglądały ich inicjacje, obrzędy przejścia?

Sławomir Kupczak w Halnym 2 (2018) chciałby odzwierciedlić różnicę ciśnień, która powoduje wytworzenie tego obarczonego złą legendą wiatru. W utworze będzie to przeciwstawianie się popu, muzyki alternatywnej i kultury ludowej. Punktem wyjścia dla improwizacji instrumentalistów będzie tzw. ober ciągły Matuleńko radosna, jałówecka w las posła z mikroregionu Kajoków, z Radomskiego.

*

Koncert dedykowany jest profesorowi Zygmuntowi Krauzemu, który 19 września będzie obchodził swoje 80. urodziny. Przestrzeń, którą dysponuję w tym tekście, jest zbyt mała, żeby spróbować opisać jego twórczość i zasługi, więc pozostaje mi tylko życzyć wszystkiego najlepszego! I cierpliwie wyczekiwać premier kolejnych utworów jubilata.


Tekst napisany przez Filipa Lecha na zamówienie festiwalu Sacrum Profanum